เพื่อให้สอดคล้องกับเจตนารมณ์ของพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ. สถานศึกษามีบทบาทหน้าที่ดังนี้

๑.จักทำนโยบาย แผนพัฒนาการศึกษาของสถานศึกษาให้สอดคล้องกับนโยบายและแผนของกระทรวงศึกษาธิการ สำนักงานคณะกรรมการศึกษาขั้นพื้นฐาน สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา ตลอดจนบริบทและความต้องการของชุมชนและท้องถิ่น

๒.จัดตั้งงบประมาณ และรับผิดชอบการใช่จ่ายงบประมาณของสถานศึกษา

๓.พัฒนาหลักสูตรสถานศึกษาให้สอดคล้องกับหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน และความต้องการของนักเรียน ชุมชนและท้องถิ่น

๔.จัดการเรียนการสอน สภาพแวดล้อม บรรยากาศการเรียนการสอนที่เหมาะสม และส่งเสริมกระบวนการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ ตลอดจน      การปรับปรุงและพัฒนาคุณภาพการจัดการศึกษาอย่างต่อเนื่อง

๕.ออกระเบียบ ข้อบังคับ ประกาศและแนวปฏิบัติต่าง ๆ ตามที่กฎหมายกำหนด

๖.กำกับ ติดตาม ประเมินผลงานตามแผนงาน โครงการและประเมินผล. การปฏิบัติงานตลอดจนการพิจารณาความดีความชอบ การพัฒนา และการดำเนินการทางวินัยกบครูและบุคลากรทางการศึกษาในสถานศึกษาตามที่กฎหมายกำหนด

๗.ระดมทรัพยากรเพื่อการศึกษา รวมทั้งปกครอง ดูแล บำรุงรักษา ใช้และจัดหา ผลประโยชน์จากทรัพย์สินของสถานศึกษา

๘.จัดให้มีระบบประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาและให้ความร่วมมือในการประเมินคุณภาพการศึกษาจากหน่วยงานภายนอกสถานศึกษารวมทั้งการรายงานผลการประเมินต่อคณะกรรมการสถานศึกษาและสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา

๑. กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการบริหารของสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน 

๑) พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๔๒ และแก้ไขเพิ่มเติม ฉบับที่ ๒ พ.ศ.๒๕๔๕ 

๒) พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ มาตรา ๓๘ (กรรมการสถานศึกษา)  มาตรา ๓๙ (อำนาจหน้าที่ผู้บริหารสถานศึกษา)

๓) กฎกระทรวงแบ่งส่วนราชการภายในสถานศึกษาขั้นพื้นฐานในสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๗  (ออกตาม ม.๓๔ วรรคสี่ ของ พระราชบัญญัติบริหารกระทรวงศึกษาธิการ)

๔) กฎกระทรวงกำหนดหลักเกณฑ์และวิธีการกระจายอำนาจการบริหารและจัดการศึกษา (ออกตาม ม.๓๙ วรรคสอง พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ  พ.ศ. ๒๕๔๒)

๕) ระเบียบกระทรวงศึกษาธิการว่าด้วยการบริหารจัดการและขอบเขตการปฏิบัติหน้าที่ของสถานศึกษาขั้นพื้นฐานที่เป็นนิติบุคคลในสังกัดเขตพื้นที่การศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๖ (ออกตาม ม.๓๕ พระราชบัญญัติบริหารกระทรวงศึกษาธิการ) 

๖) กฎกระทรวงกำหนดจำนวนกรรมการ คุณสมบัติ หลักเกณฑ์วิธีการสรรหากรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. ๒๕๔๖ 

๗)  ระเบียบ กฎหมายอื่นๆ 

๒. บทบาทหน้าที่ของสถานศึกษาตามเจตนารมณ์ของพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ 

              ๑) จัดทำนโยบายแผนพัฒนาการศึกษาด้านวิชาการ บุคคล งบประมาณ บริหารทั่วไป

              ๒) จัดตั้ง/รับผิดชอบการใช้จ่ายงบประมาณ

              ๓) พัฒนาหลักสูตร /จัดการเรียนการสอน

              ๔) ออกระเบียบ ข้อบังคับ ประกาศ แนวปฏิบัติ

              ๕) กำกับ ติดตามประเมินผลตามแผนงานโครงการ

              ๖) ระดมทรัพยากร ปกครอง ดูแลบำรุงรักษาทรัพย์สินฯ

              ๗) จัดระบบประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา

              ๘) ส่งเสริมความเข้มแข็งชุมชน สร้างความสัมพันธ์

๑) จัดทำนโยบายแผนพัฒนาการศึกษาด้านวิชาการ บุคคล งบประมาณ บริหารทั่วไป

๒) จัดตั้ง/รับผิดชอบการใช้จ่ายงบประมาณ

๓) พัฒนาหลักสูตร /จัดการเรียนการสอน

๔) ออกระเบียบ ข้อบังคับ ประกาศ แนวปฏิบัติ

๕) กำกับ ติดตามประเมินผลตามแผนงานโครงการ

๖) ระดมทรัพยากร ปกครอง ดูแลบำรุงรักษาทรัพย์สินฯ

๗) จัดระบบประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา

๘) ส่งเสริมความเข้มแข็งชุมชน สร้างความสัมพันธ์

๑. อำนาจหน้าที่ของผู้บริหารสถานศึกษาตามพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ

               ๑) จัดรูปแบบการศึกษา ม.๑๕

               ๒) จัดกระบวนการศึกษา  ม. ๒๔-๓๑

               ๓) บริหารจัดการศึกษา ๔ ด้าน ม. ๓๙

                ๔) เป็นคณะกรรมการสถานศึกษา ม. ๔๑ 

               ๕) จัดระบบประกันคุณภาพการศึกษา ม. ๔๘-๕๑

               ๖) ปกครองดูแลบำรุงรักษาทรัพย์สินฯ ม. ๕๙

               ๗) พัฒนาบุคลากร นักเรียนด้านเทคโนโลยีฯ ม. ๖๕-๖๖

๒. อำนาจหน้าที่ของผู้บริหารสถานศึกษาตามพระราชบัญญัติการศึกษาภาคบังคับ พ.ศ. ๒๕๔๕

              ๑) ผ่อนผันการส่งเด็กเข้าเรียน ม.๖

              ๒) เป็นเจ้าพนักงานเจ้าหน้าที่

              ๓) จัดการศึกษาเด็กบกพร่อง พิการ ด้อยโอกาสในรูปแบบเหมาะสม ม.๑๒

              ๔) ดำเนินการอื่น ๆ ตามกฎหมายกำหนด

๓. อำนาจหน้าที่ของผู้บริหารสถานศึกษาตามพระราชบัญญัติระเบียบบริหารกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. ๒๕๔๖ (ม.๓๙)

              ๑) เป็นผู้บังคับบัญชาข้าราชการครู และบุคลากรในสถานศึกษา  

              ๒) บริหารกิจการสถานศึกษา 

              ๓) ประสานระดมทรัพยากร

              ๔) เป็นผู้แทนสถานศึกษา

               ๕) จัดทำรายงานประจำปีต่อกรรมการเขตพื้นที่

              ๖) อนุมัติประกาศนียบัตร วุฒิบัตร 

              ๗) อื่น ๆ ตามที่ผู้บังคับบัญชาทุกระดับมอบหมาย

              ๘) ตามที่ได้รับการกระจาย มอบอำนาจ(ปฏิบัติราชการแทน) ม.๔๔-๔๕

                  - ปลัดกระทรวงศึกษาธิการ  เลขาคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน  ถึงผู้อำนวยการสถานศึกษา        

                  - ผู้อำนาจการสำนักฯในกรม ถึงผู้อำนวยการสถานศึกษา                        

                  - ผู้อำนวยการสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา ถึงผู้อำนวยการสถานศึกษา      

๔. อำนาจหน้าที่ของผู้บริหารสถานศึกษาตามกฎกระทรวงศึกษาธิการ แบ่งส่วนราชการในสถานศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๖ 

              ๑) วิเคราะห์ จัดทำนโยบาย แผนสถานศึกษา 

              ๒) วางระเบียบ ประกาศ ข้อบังคับ 

              ๓) เสนอขอจัดตั้งเงินอุดหนุนทั่วไป                     

              ๔) แต่งตั้งอนุกรรมการ คณะทำงานต่าง ๆ

๕. อำนาจหน้าที่ของผู้บริหารสถานศึกษาตามพระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๗  

              ๑) ควบคุมดูแลการบริหารงานบุคคล ม.๒๗ (๑)  

              ๒) พิจารณาความดีความชอบ ม.๒๗ (๒) 

              ๓) ส่งเสริมสนับสนุนพัฒนาบุคลากร ม.๒๗ (๓)    

              ๔) จัดทำมาตรฐานภาระงานครู ม.๒๗ (๔) 

              ๕) ประเมินผลการปฏิบัติงานครู ม.๒๗ (๕)  

              ๖) ปฏิบัติหน้าที่ตาม อ.ก.ค.ศ. กก.รร.มอบหมาย ม.๒๗ (๖)                

              ๗) ยกย่องเชิดชูเกียรติครูดีเด่น ม.๗๕                                     

               ๘) แจ้งภาระงาน เกณฑ์ประเมินผลงาน มาตรฐานวิชาชีพจรรยาบรรณวิชาชีพระเบียบแบบแผนฯ  ม.๗๘               

               ๙) ปฏิบัติตนเป็นแบบอย่างที่ดี ม.๗๙                                       

              ๑๐) ส่งเสริมสนับสนุนให้ไปศึกษาดูงาน  ม.๘๑               

              ๑๑) รักษาวินัยอย่างเคร่งครัด ม.๘๒                                           

              ๑๒) เสริมสร้างพัฒนาผู้ใต้บังคับบัญชา ม.๙๕ ๙๘               

              ๑๓) สั่งแต่งตั้งกรรมการสอบสวนกรณีกล่าวหาไม่เลื่อมใสปกครองฯ ม.๑๑๑ (๔)               

              ๑๔) สั่งให้ครูออกจากราชการ ในกรณีต่าง ๆ เช่น เจ็บป่วย ยุบตำแหน่ง ไร้ประสิทธิภาพ จำคุก   

๖. ระเบียบกระทรวงศึกษาธิการว่าด้วยการบริหารจัดการและขอบเขตการปฏิบัติหน้าที่ของสถานศึกษาขั้นพื้นฐานที่เป็นนิติบุคคล  สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา พ.ศ.๒๕๔๖  กำหนดบทบาทหน้าที่ของผู้บริหารสถานศึกษา ดังนี้ 

              ๑) ผู้อำนวยการสถานศึกษาเป็นผู้แทนของนิติบุคคลสถานศึกษา 

              ๒) นิติบุคคลสถานศึกษาถูกฟ้องร้อง ให้รายงานสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาแจ้งสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานแต่งตั้งผู้รับผิดชอบดำเนินคดี           

              ๓) การบริหารบุคคลตามกฎหมาย พระราชบัญญัติข้าราชการครู และบุคลากรทางการศึกษา

              ๔) ยุบ รวม เลิกล้มโรงเรียน สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาตรวจสอบบัญชี ทรัพย์สิน โอน จำหน่ายตามหลักเกณฑ์สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานกำหนด      

 ๕) โรงเรียนมีอำนาจปกครอง ดูแล บำรุง รักษา ใช้ จัดหา ผลประโยชน์จากทรัพย์สินที่มีผู้อุทิศให้ แต่จำหน่ายอสังหาริมทรัพย์กรรมการโรงเรียนต้องเห็นชอบ รายงานสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา          

              ๖) โรงเรียนมีอิสระในการบริหารจัดการงบประมาณ พัสดุตามวงเงินอำนาจที่เลขาคณะกรรมการ การศึกษาขั้นพื้นฐาน มอบหรือผู้อำนวยการสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามอบตามหลักเกณฑ์ที่สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานกำหนดยกเว้นเงินเดือน            

              ๗) จัดทำระบบการเงิน บัญชี ตามระเบียบสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานกำหนด และทรัพย์สินฯ ผู้อุทิศทำหลักฐานการรับ บัญชีรับ-จ่ายฯ รายงานผู้อำนวยการสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาทุกสิ้นปีงบประมาณ ผู้อำนวยการสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาตรวจสอบและรายงานเลขาคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานโดยเร็ว  

๗. อำนาจหน้าที่ของผู้บริหารสถานศึกษาตามระเบียบ กฎหมายอื่น  เช่น                

              - ระเบียบกระทรวงศึกษาธิการว่าด้วยการลงโทษนักเรียนนักศึกษา พ.ศ.๒๕๔๘                

              - กฎกระทรวง ว่าด้วยความประพฤติของนักเรียนนักศึกษา                

              - ระเบียบกระทรวงศึกษาธิการว่าด้วยการปฏิบัติหน้าที่พนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริมความประพฤตินักเรียนฯ พ.ศ.๒๕๔๘                

               - ระเบียบกระทรวงศึกษาธิการว่าด้วยการกำหนดเวลาทำงานและวันหยุดราชการของสถานศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๗                

               - ระเบียบกระทรวงศึกษาธิการว่าด้วยการชักธงชาติในสถานศึกษา พ.ศ.๒๕๔๗                

              - ระเบียบกระทรวงศึกษาธิการว่าด้วยการตั้งชื่อสถานศึกษา พ.ศ.๒๕๔๗                

              - ระเบียบกระทรวงศึกษาธิการว่าด้วยการขอบคุณหรืออนุโมทนา พ.ศ. ๒๕๔๗                

               - ระเบียบกระทรวงศึกษาธิการว่าด้วยการแก้ไขวันเดือนปีเกิดของนักเรียนนักศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๗                

              - ระเบียบกระทรวงศึกษาธิการว่าด้วยใบสุทธิและหนังสือรับรองของสถานศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๗

               - ระเบียบกระทรวงศึกษาธิการว่าด้วยการยกเลิกเงินบำรุงการศึกษา พ.ศ. ๒๕๓๔ และพ.ศ. ๒๕๔๗

              - ระเบียบกระทรวงศึกษาธิการว่าด้วยการให้ข้าราชการไปศึกษา ฝึกอบรมฯ (ฉ.๒) พ.ศ.๒๕๔๗